Techniek - Bebob V90RM V-mount accu: Een duik in de BQ20Z65
Dit betreft een tijdelijk artikel. Als ik meer info en het uitgebreider opgeschreven heb, wordt het aangevuld.
Woord vooraf
Dit is een artikel in de categorie 'probeer het zelf liever niet'. De hoeveelheid energie waar je mee werkt is enorm en een 'foutje' kun je je hiermee niet permitteren. Als wat je ziet vragen oproept: NIET AAN BEGINNEN!
Het probleem: dode accu's
Toen ik in 2017 een 'nieuwe tweedehands' videocamera kocht, kreeg ik daar ook maar liefst 6 V-mount accu's bij, accu's van een formaat baksteen zoals deze in de professionele video-industrie gebruikt worden.
Omdat de camera op 1 volgeladen accu zo'n 3 uur kon draaien en de acculader ze binnen een uur of 4 vol kon pompen, kon ik me over het algemeen prima redden met 3 accu's. Twee ervan bleven dus, in de originele verpakking, liggen.
Tot ik ze in 2018 voor het eerst wou gebruiken. Bij het op de lader plaatsen gebeurde iets wat ik verwachtte: de lader deed niets, op een korte rood opflitsende LED na. Als ik daarna de controle-knop indrukte (om de restlading te controleren) gebeurde er ook niets meer.
Och, met nog 3 accu's over was dat niet zo'n ramp. Maar uiteindelijk hielden ook die er mee op en in februari 2021 had ik niet 1 werkende accu meer over. Een exemplaar was toen al afgevoerd richting milieustraat. Zonde, nu achteraf.
Daar zit je dan, met 5 vooral erg dure presse-papier.
Maar, al snel na de eerste defecte werd ik nieuwsgierig: waarom flitste de laad-indicator van de lader kortdurend op om daarna weer groen te worden bij het plaatsen van een te ver ontladen accu? Het leek net alsof een stukje software de lader vertelde dat 'ie er maar mee op moest houden. Open ermee!
De binnenkant
Het openschroeven viel nog niet mee! Deze batterijen zitten, met reden, extreem stevig in elkaar. Daar komt bij dat de D-tap aansluiting aan de bovenzijde praktisch niet te verwijderen is zonder deze los te solderen.
Maar, eenmaal los, kon ik goed naar binnen kijken. Stevige constructie met samengelijmde cellen, dikke gepuntlaste strips én twee thermistors die de boel temperatuurtechnisch in de gaten houden (de tweede thermistor zit rechts onder de cellen).
Op de foto hierboven is de extra isolatielaag die de metaalstrip-verbindingen afdekt, al weg.
Bij de print duizelde het me even. Wat een hoop componenten! Maar, niet te erg schrikken, zoiets is vast allemaal te vinden.
Elk onderdeel was voorzien van een typenummer, dus met het internet moest ik vast een heel eind komen. Wat je hieronder ziet is dan ook het werk van vele avonden zoeken, want lang niet elk onderdeel bleek vindbaar onder het opgedrukte typenummer. Pas zoeken op het nummer en de combinatie 'smart battery' en dergelijke leverde resultaat op.
In het bovenstaande plaatje heb ik de belangrijkste zaken aangemerkt, maar is eigenlijk alleen de BQ20Z65 belangrijk. Ik ben voor Engels gegaan omdat tweetalig ondoenbaar was.
Dat is het krankzinnig complexe Battery Management System IC, dat elke individuele cel streng in de gaten houdt en bij te grote afwijkingen tussen cellen onderling, overspanning, overlading, onderlading en onderspanning, onmiddelijk afschakelt of gaat balanceren.
Belangrijke functie van dit IC is de celbescherming. Bij te ver ontladen van de cellen gaat het IC een tijdje in een beschermende modus. Verder ontladen is dan niet mogelijk en je moet binnen die tijd opnieuw gaan laden, anders gaat het IC in de zogenaamde CUV-modus: Critical UnderVolt modus. Daarbij wordt in het flash-geheugen een 'flag' geset die het IC vertelt dat het mooi geweest is, de zogenaamde PF-flag: PermanentFailure. De batterijen worden dan voorgoed van de buitenwereld afgekoppeld waardoor laden of ontladen nooit meer mogelijk is.
Het nadeel is dat die status niet op te heffen is zonder op diep niveau met het IC te gaan communiceren.
Zomaar nieuwe cellen eraan hangen heeft geen zin, omdat het IC niet beter weet dan dat de laatste status 'morsdood' was.
Adder onder het gras
Als laatste redmiddel, heeft het IC nog een extra beveiliging achter de hand, een middel wat ik pas 26 februari 2021 ontdekte.
Dat is de SFH-1412 zekering bijna helemaal rechtsonder op de print.
Dit betreft een zogenaamde 'Logic fuse', ook wel Self Control Protector genoemd.
Elke zekering is toch logisch!? Hij brandt door als er teveel stroom gaat lopen!
Deze zekering bezit, zoals de naam zegt, een extra functie: hij kan op extern commando doorbranden. Onder het zekering-element zit een gloeidraad die de smelt-legering erboven doet bezwijken. Deze gloeidraad is met een kleine stroom uit digitale electronica aan te sturen.
Zodra het IC zijn Permanent Failure uitspreekt, wordt de SAFE-pin hoog, die de gloeidraad opwarmt en de zekering doet bezwijken. Dat verklaart dus het korte oplichtende lampje op de lader, wat de ene keer veel sneller weer groen werd dan de andere keer.
Het IC resetten en nieuwe cellen plaatsen is, zonder het vervangen van deze zekering, zinloos: zonder kan het pack nog steeds niet opladen danwel ontladen, terwijl het IC zelf zegt dat er niets aan de hand is.