LED-panelen: enorme opmars

Met de drang om zuiniger met energie om te springen, heeft LED-techniek, onder de nodige politieke dwang, in het decennium 2010-2019 een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Misschien wel de belangrijkste vooruitgang is het LED-paneel met z'n uiterst uniforme uitstraling vergeleken met de voorganger, de TL-bak.

Op mijn werk werden in 2016 de eerste kantoren ervan voorzien. Hoewel ik (vergeleken met het V-TAC paneel elders op mijn site) minder te spreken ben over de gelijkmatige verlichting van deze panelen, doen ze verder waar ze voor gemaakt zijn.

Duidelijke verkleuring in enkele panelen

Een zeer sterk vergeeld Blinq88 LEDpaneel in verlichte toestand In 2020 werd me op m'n werk gevraagd enkele panelen uit te wisselen met nieuwe exemplaren, vanwege ernstige verkleuring.

Dat vond ik apart, want wat veroorzaakte die verkleuring dan?
Daarnaast betrof het in elke ruimte 1 paneel. Omdat beide kantoren meerdere dezelfde panelen hadden was mijn nieuwsgierigheid gewekt.

In beide ruimtes was duidelijk te zien welke het betrof. De twee panelen die de nachtverlichting voor hun rekening namen (en dus altijd branden, al 4 jaar lang), waren ernstig vergeeld.
Daardoor dacht ik in eerste instantie aan de LEDs zelf.

Ik wisselde de panelen uit en hield ze apart, om na werktijd te onderzoeken.

Op onderzoek uit

In uitgeschakelde toestand was er van de vergeling niets te zien en kon je ze niet onderscheiden van de nieuwe exemplaren. Omdat de plaat waar je tegenaan kijkt een spreidplaat (diffuser) is, hield ik nog 3 opties over: de lichtgeleiderplaat, de LEDs zelf, of de reflectieplaat.

Twee flinke barsten in de verkleurde acryl-lichtgeleiderplaat van een Blinq88 PE6060 LED-paneelIk schroefde de achterkant los, verwijderde het aandrukschuim en kreeg zicht op de nog prima reflectorplaat. Maar met het optillen ervan kreeg ik zicht op de lichtgeleiderplaat en die was duidelijk verkleurd, wat bij inschakelen van de verlichting nog duidelijker zichtbaar werd.

Om dwars door de lichtgeleiderplaat te kunnen kijken, wou ik deze uit het frame tillen. Hoe voorzichtig ik ook was, enkele vreemde knallen klonken en binnen de kortste keren sprongen de barsten in de acryl-plaat.
De lichtgeleiderplaat was gewoon flink vergaan!

De oorzaak: UV-straling?

Een roze/wit verkleurde rode draad, onder invloed van UV-stralingVan acryl weet ik dat het onder invloed van UV-straling kan verweren, dus dat was mijn eerste gok. Maar dat verklaarde niet waarom de overige panelen in dezelfde ruimtes nergens last van hadden, terwijl menig paneel dichter bij de ramen zat dan deze twee. In 1 ruimte waren de ramen overdag zelfs vrijwel altijd verduisterd, dus dat kon het niet verklaren.

Daarom kon ik alleen aan UV-straling van de LEDs zelf denken. Deze panelen stonden immers altijd aan, waardoor de uitwerking van eventuele UV-straling ook het meeste effect zou hebben.

In de buurt van de LEDstrips zag ik rare, bijna witte draadjes lopen. Bij nader onderzoek bleken deze draden origineel rood van kleur te zijn, maar vrijwel volledig verkleurd op de plekken waar het LEDlicht ze kon bereiken. Dat sterkt me in de conclusie dat de LEDs in deze panelen een kleine hoeveelheid UV-straling in het spectrum hebben zitten, wat uiteindelijk tot verkleuring van de lichtgeleiderplaat leidt.

Lichtgeleider-technologie

Omdat afvoeren de enige optie lijkt besloot ik te onderzoeken of deze lichtgeleiderplaten ook los te krijgen waren. In videolampjes had ik deze technologie namelijk ook al zijn intrede zien doen, maar de lichtgeleiderplaat zelf los aanschaffen was me nog nooit gelukt.

Nederlandse bedrijven leveren dit niet aan particulieren, zo simpel is het. Daarnaast gold telkens een minimale afname van 20 of 25 stuks. Dat kan ik wel begrijpen, maar leuk is anders.

Via een kunststoffen-bedrijf in de VS die het spul wél aan particulieren leverde, kwam ik bij de originele leverancier, Jungbecker, uit.
Na het sturen van een bericht op de website van Jungbecker kreeg ik gegevens om met de verkoop-afdeling (Intertek Trading AG) in contact te treden. Eigenlijk deed men geen zaken met particulieren, maar men meldde mijn order gewoon aan als monster-aanvraag.

Om een lang verhaal kort te maken: ik bestelde twee lichtgeleiderplaten. Kostentechnisch is dat gewoon niet interessant, dat zeg ik maar gewoon zoals het is. Grotere aantallen (of met een lagere prijs beginnen met onderhandelen) kunnen misschien schelen.

Een duizelingmakend patroon van gelaserde putjes in een acryl lichtgeleiderplaat, om het licht naar onderen te reflecterenDesondanks is het wel zeer interessante technologie om eens in handen te hebben. Interessante technologie die ook heel kwetsbaar is. Het wordt in een speciaal stoffen bekleding verpakt en je moet de platen aanpakken met speciale handschoenen. Die had ik niet maar een ongebruikte enorme brillendoek ging niet verkeerd.

Het nadeel is dat het spul krankzinnig statisch geladen raakt. Het stofvrij houden - zoals in de handleiding aanbevolen wordt - is als consument ondoenlijk.

Het acryl is zogenaamd 'First Virgin' acryl. Ik heb op moeten zoeken wat dat betekende. Hoofdmoot is dat het geen gerecycled acryl is. Het is de puurste acryl die je kunt krijgen en is het meest bestand tegen barsten en andere mechanische schade.
Opvallend detail: gerecycled acryl heeft een slechtere lichtdoorlaatbaarheid en is vatbaarder voor jawel, vergeling door UV-straling en het daarbij horende hogere risico op mechanische schade (barsten/scheuren).

Dergelijke lichtgeleiderplaten, vanaf nu LGP genoemd, zijn in meerdere varianten verkrijgbaar om het licht te breken en reflecteren:

De voordelen van de platen met groeven zijn waarschijnlijk vooral de kosten. Licht-technisch kon ik althans geen verschil ontdekken tussen de originele platen (met groeven) in de Bling88 panelen en de platen met putjes die ik bestelde.

Elk paneel zijn eigen LGP

Een belangrijk detail is dat de breking van het licht voor een belangrijk deel afhankelijk is van de gebruikte LEDs en het aantal aanstraalzijden. Een lichtgeleiderplaat uit een totaal ander paneel uitwisselen zou wel eens slecht uit kunnen pakken, omdat het putjespatroon geoptimaliseerd is voor de afstand tussen de LEDs en de hoeveelheid op een bepaalde afstand.
Daarnaast maakt het ook uit of het paneel van 2 tegenoverliggende kanten belicht wordt, of vanaf alle vier de zijdes.

Een acryl lichtgeleiderplaat waar via de zijkant in de plaat gekeken wordt, met al zijn reflecties en zichtbare putjes

Dat putjespatroon is, ondanks dat de putjes zeer ondiep zijn, niet te missen als je via de kopse kanten in de plaat kijkt. Het is een duizelingwekkend effect om de oneindige reflecties en rijen putjes te zien.

In gebruik

Een acryl lichtgeleiderplaat met putjes in verlichte toestand

In gebruik is het fascinerend om te zien dat ook in het midden de putjes hun werk nog doen, terwijl je eigenlijk verwacht dat al het licht dan wel tegengehouden is door de putjes in het begin.

Vergelijking tussen oud en nieuw

Twee Blinq88 PE6060 LED-panelen in ingeschakelde toestand, waarvan een met oude, geel-verkleurde lichtgeleider en een met een nieuweIn ingeschakelde toestand is pas goed te zien hoe groot het verschil is tussen beide panelen, op de foto zelfs nog wat teniet gedaan door compressie en (zo vermoed ik), de achtergrondkleur van m'n website.

Naast de verbeterde kleur is ook de licht-intensiteit flink toegenomen door de nieuwe LGP. De lichtkleur lijkt wel wat warmer dan 4000K, maar de LEDs hebben er dan ook wel ruim 35000 branduren op zitten. Dan gaat veroudering van de LEDs meespelen. Zoals zichtbaar is de spreiding minder goed.

Hoewel de prijs dus niet zo interessant is, is het wel interessante technologie om eens van dichterbij te bekijken.