Techniek - Reparatie van een Philips Master Ultra Output LED TL-buis
Een ritmisch gloeiende LED-buis...
Op m'n werk werd me in 2021 gevraagd eens naar de verlichting in de bankwerkerij te kijken. Daar stond iets te knipperen. Dat wekte meteen m'n nieuwsgierigheid, want daar hingen, net zoals praktisch overal in het bedrijf sinds 2017, alleen nog maar LED-buizen.
In de ruimte aangekomen was het inderdaad duidelijk: er was 1 LED-buis ritmisch aan het gloeien geslagen en dat was zo mogelijk nog irritanter dan het onregelmatige 'harde' geknipper van TL-buizen van vroeger.
M'n chef die even kwam kijken, stopte de buis meteen in de TL-buizenbak, maar ik wou op z'n minst weten wat het probleem was. Gezien het gloeien én het armatuur waar deze buis in zat, een spatwaterdicht, inslag-bestendig armatuur met 0 luchtventilatie en dus een hogere luchttemperatuur dan eigenlijk toegestaan voor deze buizen, dacht ik als eerste aan een elco-probleem.
Om volledig te zijn: in dit artikel gaat het om een Philips Master Ultra Output LEDtube, modelnummer 9290012983, met een lichtstroom van 3700 lumen met kleur 865, met een lengte van 1500 mm en een vermogensopname van 24 Watt.
Open ermee! (En dat bleek verrassend veel makkelijker dan ik had verwacht...)
Schroef aan de 'EM/MAINS' kant het draaibare voetje los door het schroefje in het midden te verwijderen. Let op, er zit ook een veertje in!
Met het verwijderen van dit schroefje krijg je al zicht op het binnenwerk. Het enige wat je moet doen om nog verder te geraken is het lossolderen van de twee roze draadjes. Het kunststof waar de aansluitpinnen in zitten is verrassend hittebestendig en kan heel wat soldeerbout-mishandeling aan, ontdekte ik.
Met een kruiskopschroevendraaier (ja echt, dat is hoe gemakkelijk deze te openen zijn) dien je vervolgens het sterk verdiept liggende schroefje uit de kunststof huls te verwijderen. Dit schroefje houdt de kunststof huls vast en schroeft in het koelelement van de LEDstrip.
Verwijder de kunststof-huls na het verwijderen van het schroefje.
Neem nu de andere kant van de buis in handen. Aan die kant kun je het koelelement met de aangemonteerde LEDstrip en stuurelektronica in zijn geheel uit de semi-transparante kunststof huls schuiven.
En hier draait het om. De voeding. Die zit weer op een mooi kunststof plaatje dat in sleuven van het aluminium koel-element valt. Hier is mooi over nagedacht!
De enige 2 soldeerlassen die je nog moet lossen om de voeding van alle kanten te kunnen bekijken zijn de plus en min die aan de LED-strip vast zitten. Vanwege het koel-element had zelfs mijn 80 Watt Weller het hier wat moeilijk mee.
Eenmaal losgesoldeerd, schuift het printje zelf weer netjes uit de plastic houder. Hier is écht over nagedacht!
Ik verwachtte dat de elco's het probleem zouden zijn en begon dan ook met het uitsolderen van de twee 160 Volt 100 uF Aishi elco's (hé... das een bekende...)
Deze waren weliswaar al behoorlijk in capaciteit achteruit gegaan (over de 10 procent) maar de ESR was onder 1 Ohm. Dat is bij dergelijke spanningen heel normaal.
De beide elco's gingen terug in het printje. Daarna concentreerde ik me op de grote elco aan het andere eind van de buis. Een vrij stevige jongen van Threecon met 220 uF bij 120 Volt. Deze gaf betrouwbaardere meetresultaten wat betreft capaciteitsverloop maar ook hiervan was de ESR prima, dus tastte ik in het duister.
Op de foto zie je nog een diode-achtig onderdeel zitten, ik vermoed een beveiliging tegen overspanning.
Ik monteerde alles weer en hoopte dat alleen doorsolderen voldoende was geweest. Ik sloot de boel weer aan en... nu deed het ding helemaal niets meer.
Ik soldeerde het printje weer los van de LEDprint en keek er nog eens goed naar. Ik zag niets bijzonders, maar had wel gemerkt dat het enorm kwetsbaar was: bij het desolderen van de elco's waren er al printbanen gesneuveld en slechts een klodder tin kon de boel nog met elkaar verbinden.
Toen ik gewoon wat componenten met de grootste mechanische belasting ging doorsolderen, was het bij een spoeltje aan de ingang raak. Puur toevallig soldeerde ik de linker-aansluiting als eerste, waarbij het hele onderdeel al loskwam. Hè!? Hoe dan? Vergrootglas erbij!
Dader: een printspoor-breuk
Met een vergrootglas ontdekte ik ineens een breuk in een printspoor. Laat dat nu net het spoor zijn van het spoeltje, waar alle stroom doorheen loopt richting gelijkrichter.
Let ook op de 470 kilo-Ohm SMD weerstand, die mogelijk wat op z'n donder heeft gekregen door het knipperen, of eigenlijk wat onderbemeten is...
Status: Gerepareerd
Met forse klodders tin werd alles met elkaar verbonden, waarna ik de voeding weer aan de LEDprint verbond.
Jawel! Hij doet het weer!
Jammer is wel dat de betrouwbaarheid echt een ding is. Het printje is zo kwetsbaar dat het zelfs bij in elkaar zetten wéér tot een breukje kwam en ik opnieuw met klodders tin aan de gang moest om er weer leven in te krijgen.
Conclusie
Dit 'apparaat' is fantastisch ontworpen. Dat kan ik zonder meer stellen. Geen rare schroefjes, geen lijm of moeilijke klikverbindingen. Alles lijkt op de mogelijkheid tot repareren ontworpen. Het zou ook kunnen dat het gemakkelijk scheiden van de onderdelen om te recyclen een eis is tegenwoordig.
Het is alleen jammer dat het printje zo ontzettend kwetsbaar is geworden na een jaar of 4 gebruik in een (oké, oké...) armatuur waar ze eigenlijk niet in thuishoren.