Dit looplicht wordt gevormd door twee IC's: de 4060 en de 74159.
Waar de meeste IC's gebruik maken van een enkele klokpuls, wordt de 74159 gestuurd door een binaire code op de pinnen 23, 22, 21 en 20 (respectievelijk ingangen A tot en met D)

Klok uit binaire code

De binaire code wordt geleverd door de 4060. Die wordt op zijn beurt niet gestuurd door een klokgenerator zoals een 555 timer, maar gebruikt in dit geval de interne oscillator, gevormd met de onderdelen C1, P1, R1 en R2.

Multiplexen en demultiplexen

De 74159 is een zogenaamde 4-line to 16-line Demultiplexer.Demultiplexen is daarnaast niets zonder multiplexen.
Multiplexen is een techniek waarbij het aantal draden om informatie over te brengen sterk beperkt wordt door gebruik te maken van een digitale codering.

We stellen de LEDs aan de uitgangen van de 74159 voor als belangrijke meldlampen van een machine. Het nadeel is alleen dat het meldpaneel tientallen meters van de machine zelf verwijderd is.

Met een kabel met 17 aders, zouden alle 16 toestanden gemeld kunnen worden, maar dat is een duur geintje. Mooier zou het zijn als er met veel minder aders dezelfde informatie overgebracht kon worden.
Welnu, de 4060 doet dat min of meer. De 4060 levert op 4 pinnen een code af waarmee de 74159 maar liefst 16 uitgangen open of dicht kan sturen: 4-line to 16-line: 4 lijnen naar 16 lijnen. De kabel hoeft dan nog hooguit 6 aders te bevatten!

Geen IC dat ingangstoestanden omzet naar binaire code

Het hierboven geschetste scenario is niet helemaal juist. De 4060 is slechts een teller, geen IC dat 16 ingangen heeft en afhankelijk van de toestanden van die ingangen een binaire code die daarbij hoort uitspuugt.
Dergelijke IC's bestaan echter wel en dan kom je uit op de Multiplexers. Die doen precies het omgekeerde van de 74159.

Variaties en maximale voedingsspanning

In het getekende schema is een looplicht gevormd. Voordeel van de 74159 is dat er geen diodes aan de uitgangen benodigd zijn en deze ongestraft aan elkaar geknoopt kunnen worden.
Let wel op de voedingsspanning: De 74159 is een TTL IC en vind (veel) meer dan 5 Volt op z'n voedings-pinnen niet leuk!

Schema en onderdelenlijst

D1...D16 = rode LED
C1 = 10 nF
C2-C3 = 100 nF
C4 = 100 uF
R1 = 10 K
R2 = 1 M
R3 = 330 ohm
P1 = 100 k log.
IC1 = 4060
IC2 = 74159 (TTL)

---