Als lijmen alleen niet voldoende is

Waarschijnlijk loopt iedereen wel eens tegen het probleem dat er iets van kunststof gerepareerd moet worden dat even mee moet voor de nood, of écht gerepareerd moet worden omdat er niet echt een vervanger is óf omdat iets nieuw vrij kostbaar is.

Als de verbinding echter enorme krachten moet kunnen opvangen, is lijmen alleen vaak niet voldoende. Het gerepareerde onderdeel zal tijdens gebruik of zelfs al bij het in elkaar zetten ervan, opnieuw breken, precies op de lijmnaad.
In dat geval is het 'wapenen' van het kunststof met een ander materiaal een goed alternatief. Uiteraard wordt er ook nog gelijmd.

Een statief met enkele kapotte vergendelklemmen

Bij een statief dat ik in 2010 op de Koninginnemarkt vond, pastte ik deze werkwijze voor het eerst toe.
Het Vanguard VT-548B statief, dat me iets van een tientje kostte, had oliedemping en was een stuk steviger dan de statieven die ik tot dan toe had gebruikt. De enige keerzijde betrof een paar stukjes afgebroken plastic van twee van de zes klemmen die de poten vergrendelden in uitgeschoven toestand.

Onverwachtte hulp van de fabrikant

Ik besloot eerst Vanguard, de fabrikant van het statief een mailtje te sturen. Daarin deed ik eerlijk uit de doeken dat ik het statief zo had gekocht als tweedehandsje en best bereid was te betalen voor reserve-onderdelen.
Maar, niets van dat alles: als ik mijn adresgegevens doorstuurde, gingen ze kijken wat ze voor me konden doen. Ik kreeg binnen de kortste keren geheel kosteloos een set vergrendel-klemmen toegestuurd. Helaas waren het de draaipunten aan de statiefpoten zelf die gedeeltelijk kapot waren en niet de hendels.

Vanguard kon me daar helaas niet meer aan helpen. Uiteraard werden ze wel vriendelijk bedankt voor hun diensten. Omdat de onderdelen niet meer verkrijgbaar waren, besloot ik zelf aan de gang te gaan.
Daarbij ging ik eerst op onderzoek uit naar het gebruikte plastic. Na het opzoeken van de specificaties van vele soorten plastics (vooral hoe het aanvoelt en hoe de structuur eruit ziet) trok ik de conclusie dat ik waarschijnlijk met PE te maken had: Poly-Ethyleen.

Zelf aan de slag: repareren van PE?

Dat is een lastig, taai kunststof. Dat maakt het uiterst geschikt voor dit soort onderdelen, waar de krachten groot zijn en het dus niet mag scheuren. Het nadeel is dat PE slecht te lijmen is. Daarnaast had ik geen idee waar ik PE-plaat vandaan zou moeten halen, dus besloot ik met styreen te gaan knutselen.

Met een kleine schroevendraaier en een hamer werd als eerste voorzichtig de pen die het scharnier voor de vergrendelklem vormt, uitgetikt.

Na het uittikken van het scharnier kwam de hendel vrij, waarna er een soort klem-pal zichtbaar werd. Dat onderdeeltje drukte uiteindelijk tegen de poot om deze in de uitgeschoven toestand te houden. Door dat palletje te verwijderen, kon de hele klem van de poot afgeschoven worden en kon ik de maten ervan opnemen.

In de klem zaagde ik vervolgens een flinke sleuf, om het afgebroken stuk plastic te verwijderen en ruimte te maken voor een vervangend stuk kunststof.

De sleuf zaagde ik met, jawel, een Roco railzaagje. Dat zeer dunne zaagblad bleek ook nog eens met gemak door het plastic te gaan en weinig zaagverlies te geven.

---

Een nieuw onderdeel uit styreen

Van dik UV-bestendig styreen (gewoon wit styreen is dat NIET) zaagde ik enkele stukken die na aftekening zo goed mogelijk overeenkwamen met de maat van de klem.

Het witte wat je ziet is een dunne laag wit styreen: er bleek zo'n 0,15 millimeter ruimte tussen het vervangende onderdeel en de originele klem te zitten.
Dat vond ik wat veel om door de lijm op te laten vullen, dus werd met Plastic Weld een laagje wit styreen van 0,13 millimeter aangelijmd.
De andere zwarte helft werd daar later weer bovenop gelijmd.

Rechts is het nieuwe styreen onderdeel in de statiefklem ingepast te zien.

Voor er gelijmd ging worden, werd het gat voor de klem-hendel geboord. Dat heb ik denk ik uitgemeten door het nieuwe onderdeel in de klem te passen, de hendel te plaatsen en een boortje door het gat van de hendel te steken en zo een aftekening in het styreen te maken.

Inlijmen van styreen onderdeel en wapenen met RVS pinnen

Omdat het plastic hoogstwaarschijnlijk PE was, lijmde ik het styreen onderdeel in de klem met Pattex secondelijm voor PP en PE met activator.
De activator is een stift die je eerst over beide delen moet wrijven om het plastic week te maken en je ook een minuut de tijd moet geven.

Daarna kun je de secondelijm eenzijdig toedienen en het onderdeel plaatsen. In dit geval was dat zo snel mogelijk het onderdeel op de juiste plaats duwen omdat het klemvast zat.

Omdat ik sterk vermoedde dat lijmen alleen het niet ging houden, boorde ik ook 3 gaatjes van 1,5 millimeter, zo'n 25 millimeter diep in de lengterichting in het plastic. In elk gaatje werd een even lange RVS pen getikt, zodat het styreen stevig op z'n plaats zou blijven en de lijmverbinding niet alles op z'n plek zou hoeven houden.

De ruwe vorm van het styreen werd later aangepakt met een vijl.

Na het bijwerken met een vijl en inslaan van alle wapenings-pinnen, werd de klem weer om de poot geschoven en de pal weer ingelegd. Daarna werd de pen van de klemhendel weer ingeslagen en was de reparatie compleet.

De gerepareerde klemmen liet ik bewust groter omdat een test met styreen had aangetoond dat het waarschijnlijk uit zou scheuren bij dichtklemmen van de hendel. PE is veel taaier, maar styreen scheurt.

Het statief nog gebruikt, maar uiteindelijk afgevoerd

Het statief heeft hierna nog 6 jaar tot tevredenheid dienst gedaan. Toen de oliekoppelingen enorm begonnen te lekken en enkele andere klemmen begon te slijten, besloot ik het statief af te voeren.

---