Een foto van het visgraatmotief van bestrating in de binnenstad van Purmerend Om de modelburgers in een modelstad veilig te kunnen laten lopen, mogen voetpaden natuurlijk niet ontbreken. Die zijn er in de nodige varianten en ook wat er in de winkel te krijgen is, verschilt behoorlijk.
Dit artikel is geen totaaloverzicht en meer bedoeld als inspiratie.

Het maken van een straat met klei: DAS-klei

Veel in de handel verkrijgbare platen met steen-motief hebben het nadeel dat het 'te strak' is: alle stenen liggen kaarsrecht en het oppervlak zelf is ook enorm vlak, zonder hobbeltjes hier en daar.
Mooier is als het meer lijkt alsof we de stenen zelf gelegd hebben.

Na het lezen van een artikel op internet over het maken van een steen-motief in klei, met behulp van een messing 'pons' besloot ik dat dan ook zelf te proberen.
Van 0,5 mm dik messingdraad boog ik 2 'tegels' ongeveer op schaal. Een gemiddelde Nederlandse stoeptegel meet 30 bij 30 centimeter, wat in H0 neerkomt op ongeveer 3,5 mm bij 3,5 mm.
Vervolgens heb ik deze 2 'tegelgaten' aan een stripje messing gesoldeerd, om de 'pons' vast te kunnen houden bij het in de klei drukken.

De klei is DAS-klei, een kleisoort die uithard aan de lucht (bakken is dus niet persé nodig).
Deze klei is onder andere verkrijgbaar bij Pipoos (maar de ene vestiging heeft het wel, en de ander weer niet, ik ving bot bij de vestiging in Zaandam) en bij Intertoys.

Verdere benodigdheden:

Voordat ik serieus begon ben ik eerst op een klein stukje klei begonnen, om te kijken of het wel werkt. Na een stuk of 60 tegeltjes in de klei gedrukt te hebben, ben ik een paar weken later aan het eerste deel voor het perron van station Laagdreef begonnen.

Het is niet aan te raden een groot stuk in 1 keer te willen doen. De klei hard vrij snel uit, wat het verder 'ponsen' van tegels al snel onmogelijk maakt. Daarnaast wil je ook wel even pauze na ettelijke honderden tegels.
Een dunne plak van ongeveer 2 millimeter, die je zo vlak mogelijk rolt, werkt het beste.

Stoeptegelmotief in DAS-klei Het resultaat ziet er niet verkeerd uit, maar de methode neemt veel tijd. Het perron was ongeveer 150 centimeter lang en op het breedste stuk 9 centimeter breed.

In de breedte passen ongeveer 26 tegels en dit dan maal 428, want dat is ongeveer de hoeveelheid die in de lengte past. Dat komt uit op een luttele 11100 tegels...

Ik deed al snel 3 kwartier over ongeveer 15 centimeter en het einde was nog lang niet in zicht.
Een deel lag misschien aan m'n ponsje, dat niet erg makkelijk werkte, voor de toekomst maak ik misschien nog wat beters.

Ook hadden de tegels de neiging nogal 'bol' te staan na het ponsen. Misschien dat na droging de klei vlak schuren een verbetering op zou leveren, maar ook dat is iets voor de toekomst.

Stoepen uit de winkel (nou ja, gedeeltelijk)

In plaats van het zelfbouwen van een 'stedelijk tapijt' (zoals bestrating nog wel eens met een modern woord genoemd wordt), kun je ook met in de handel verkrijgbaar bestratings-plaatwerk aan de gang.
Deze hebben wel de eerder genoemde nadelen: superstrak gelegd, zonder enig foutje, hobbeltje of barstje.
Nadeel nummer 2 is de prijs, die vaak wel aan de hoge kant is.

Een origineel plastic plaatje met stoeptegelmotief van Auhagen en een uit giethars dedupliceerd exemplaar Van Auhagen kocht ik een zakje met straattegelmotief. De twee kleine plaatjes oogden niet helemaal realistisch. De tegels leken niet allemaal dezelfde afmeting te hebben. Dat gaf een minder strak geheel, maar viel zodanig op dat het weer té was.

Via duplicatie uit giethars, maakte ik meerdere plaatjes van dit motief.
Op de foto is links het origineel te zien en rechts het giethars-exemplaar, gespoten in primer-grijs.

Hoewel dit best aardig werkte, was het redelijk vlak krijgen van de onderkant van de giethars-kopie lastig.

Van Plastruct kocht ik een plaat visgraatmotief. Ook die was met een euro of 24 (2008) flink aan de prijs. Daarom maakte ik ook daar een gietmal van, om er giethars replica's van te kunnen maken.
De giethars exemplaren waren dun en redelijk flexibel, waardoor er waarschijnlijk gemakkelijker plooien en andere zaken in aan te brengen zijn waardoor het geheel wat natuurlijker oogt.