Modelbouw - Een spoordijk van schuim... piepschuim

Hoewel de juiste naam polystyreen is, weten de meeste mensen waarschijnlijk niet welk materiaal dat is. Het bekende 'piepschuim' is veel gebruikelijker.
Het materiaal verwerkt, met de juiste lijmen en gereedschappen, best makkelijk en is zeer licht in gewicht. Nadat station Mengelmoes zijn voltooiing naderde wilde ik nog een testdiorama maken en wel in de vorm van een spoordijk.

Ten tijde dat dat plan in mij op kwam, werd bij ons in de achtertuin een nieuwe schuur uit de grond gestampt. Voor de vloerisolatie werden grote blokken piepschuim gebruikt. Na de isolatiewerkzaamheden bleven er 3 blokken over, die gewoon weggegooid zouden worden. Ik kon er nog wat mee, dus voordat ze verdwenen nam ik de 2 grootste blokken mee.

Piepschuimsnijdraad. Nikkelchroom-draad van Proxxon Goed, vrijwel direct diende zich het eerste 'probleem' aan: piepschuim bewerken gaat het best met een verwarmde metalen draad, zodat je gemakkelijk door het schuim kan 'snijden.

Ik heb echter niet zo'n apparaat dus probeerde ik wat met een stuk koperdraad in mijn soldeerbout. Het werkte wel, maar de draad was waarschijnlijk wat te dik, want het snijden ging erg moeizaam. Vermoedelijk was ook de temperatuur in de draad wat te laag waardoor ik op zoek ging naar draad dat speciaal voor schuimsnijders gemaakt is.

Bij de modelbouwzaak waar ik redelijk vaak kwam bleek dit op voorraad te zijn. De 8,25 euro (2007) die dat rolletje met nikkelchroom draad van Proxxon koste lijkt veel, maar dan krijg je ook wel meteen 30 meter op een klosje.

Maken van een schuimsnijder

Nu ontbrak alleen nog de electrische voeding om het draadje te verhitten. Het draadje is niets meer dan een weerstand, die, onder invloed van de stroom die er doorheen loopt, warm wordt.
Voor langere draden is de weerstand vaak voldoende om direct op een voeding aan te kunnen sluiten, maar voor dit korte stukje had ik iets beters nodig. Zonder liep ik kans dat de voeding het zou begeven of het draad oververhit raakte.

Met een stroombron was ik klaar. Ik had nog wel ergens een trafo met een kant en klare gelijkrichtprint liggen en met een stukje print, een LM317 en wat extra componenten zoals een weerstand en een condensator, bouwde ik iets wat prima werkte.

Schema voor piepschuimsnijder Hiernaast het schema om zelf een piepschuimsnijder in elkaar te zetten.

Stuklijst:

De schakeling heb ik (voor de veiligheid) uiteindelijk in een kunststof kastje gebouwd.

Aan de slag!

Ik heb daarna de maten afgetekend op de piepschuim-blokken en ben eerst wat proefstukjes gaan snijden op stukken die ik later toch volledig weg zou halen. Dat ging best aardig, dus uiteindelijk ben ik ook de lengte op de blokken af gaan tekenen om te kijken hoe lang de spoordijk zou worden.

Buiten snijden van piepschuim met de schuimsnijder Een spoordijk die aan beide zijden schuin afloopt, onder een hoek van 35 graden (vanaf de bovenkant gemeten) leek me een aardig begin. De breedte van het 'spoorprofiel' is ongeveer 7 centimeter.

De blokken die ik gebruikt heb hadden een breedte van 24 centimeter en een hoogte van 10 centimeter.
Beide blokken bij elkaar leveren een 140 centimeter lange spoordijk op.

Het begin. Met een opvallend geluid gaat het draadje door het piepschuim heen. Zoals je kunt zien op de foto doe ik het snijden, vanwege de geur, buiten.

Bij het snijden van langere stukken merkte ik dat bij een te hoge snelheid het draadje teveel afkoelde. Zet daarom niet teveel kracht als je merkt dat het snijden even wat lastiger gaat. De kans is groot dat de draad breekt als je dat wél doet.

Resultaat van piepschuim snijden met de schuimsnijder. Deel van spoordijk weggesneden En wanneer je dan geconcentreerd een hele meter piepschuim weggesneden hebt, hou je dit over:

Gras!

Na het snijden van het schuim is het tijd voor het aanbrengen van beplanting en ander groen.
Je kan het gras aanbrengen door middel van grasmatten, maar, makkelijker en realistischer is het gebruk van grasvezels uit een zakje, die je in natte lijm strooit.

Er is eigenlijk maar 1 probleem: grasvezels blijven niet vanzelf omhoog staan. Om dat toch te bereiken kun je een dure elektrostaat kopen, maar vrijwel net zo mooi gaat het met een 'vliegenmepperzeef'
Het enige dat je daarvoor nodig hebt is een electrische vliegenmepper, een metalen (koffie) zeef en wat draad. Om het ding in elkaar te zetten is alleen een soldeerbout en wat tin nodig.

Verwijder van de vliegenmepper het 'mepgedeelte' (het metalen rooster).
Soldeer op beide aansluitingen een draadje. Één lang en één kort draadje. Het lange draadje voer je naar buiten door een gaatje in de behuizing van de mepper te boren, het andere draadje verbind je met het metalen zeefje.
Bevestig de zeef mechanisch stevig aan de voormalige vliegenmepper en schroef het geheel weer dicht, tijd voor gras!

Benodigdheden voor het begrassen

Benodigdheden voor het begrassen: houtlijm, grasvezels, plastic bekers, vliegenmepperzeef Op de foto zie je een aantal zaken die je kunt begruiken voor het begrassen.

Spoordijk met het eerste gras. Na driekwart was het gras op De spoordijk, het is duidelijk te zien waar ik gestopt ben met begrassen. (lees: het gras op was)

Het aanmaken van het mengsel om het gras in te lijmen bestaat uit houtlijm, water, een hoeveelheid verf naar eigen smaak en een druppel afwasmiddel. Het laatste middel breekt de oppervlakte-spanning van het water, zodat alles goed mengt.

Meng alles door elkaar met een roerstokje, of een stukje hout.
Ik heb bewust gekozen voor het mengen in plastic bekertjes. Het restant kan daarin uitharden en uiteindelijk met bekertje en al weggegooid worden. De eerste keer mengde ik alles in een glazen dessertschaaltje.

Na afloop leverde dit een gigantische smeerboel op: daarnaast wilde ik het mengsel niet zomaar door de gootsteen spoelen, vanwege het risico op het harder worden van de lijm in de leidingen (om over de eventuele oplosmiddelen in de verf maar niet te spreken)

Mengsel van houtlijm en verf wordt aangebracht op de spoordijk met een grote kwast Na het mengen kun je het mengsel met de blokwitter dik uitsmeren over het piepschuim.

Ik had geen persoon om de foto's tijdens het begrassen te laten nemen, dus moest ik zelf via de zelfontspanner aan de gang, terwijl ik ook snel moest werken met het begrassen, de foto's zijn daardoor wat minder.

Na het insmeren van een deel van de ondergrond kun je het zakje grasvezels pakken en dit NAAST het te begrassen gebied in een kleine hoeveelheid in de zeef strooien.
Doe dit bewust naast de dijk zodat vezels die ernaast vallen niet voor een lelijke plek zorgen.

Ik ga er uiteraard vanuit dat je van tevoren batterijen in de vliegenmepperzeef hebt gestopt.
Steek daarna het draadje via een spijker, of stukje koperdraad in de te begrassen ondergrond en druk het knopje om de hoogspanning te genereren constant in.

Het gras wordt aangebracht op de spoordijk met behulp van de vliegenmepperzeef Beweeg terwijl je dat doet de zeef heen en weer. Dit vereist wat oefening, ik kwam ook pas tegen het einde van de spoordijk achter de juiste 'slag' om het gras goed en regelmatig door de zeef te krijgen.

Tijdens het begrassen: de relatief lange sluitertijd laat redelijk duidelijk zien wat er gebeurt.

Zorg dat je al het werk boven een aantal kranten doet. Het belangrijkste is natuurlijk dat de vloer (of tafel) schoon blijft, maar je kan dan vooral het gras dat 'loslaat' na het lijmen weer op vangen.
Zo kan je het nogmaals gebruiken, in plaats van het op te moeten vegen en weg te moeten gooien.