Namaak altijd slecht?

Nee. Laat ik vooropstellen dat er ook veel producten in de categorie 'namaak' vallen die veel lijken op producten van bekende fabrikanten als Apple, Samsung en andere grote namen, maar wel goed in elkaar zitten en beduidend goedkoper zijn. Maar de 'gewone consument', weet dat niet en zal het ook nooit controleren, puur omdat het meeste wel verteld wordt door een apparaat te openen.
De prijs vertelt echter een hoop en de meeste zaken zijn te mooi om waar te zijn.

In dit geval betreft het een bloedlink namaak-exemplaar dat probeert mee te liften op de 'witte-behuizing' hype en hoogstwaarschijnlijk nooit zal doen wat het volgens opschrift zou moeten kunnen. Technisch is het in ieder geval een levensgevaarlijk apparaat.
Ter informatie en lering, dit artikel zonder schema van het 'apparaat', alleen wat foto's en uitleg.

Een 'nieuwe' telefoon...

In 2018 kocht ik een 'nieuwe' mobiele telefoon, een tweedehans Samsung Galaxy S4 mini bij de Used Products.

Nogal triomfantelijk werd er ook - gratis - een lader bijgevoegd. Bekend met de veel te goedkope laders die er verkrijgbaar zijn, wantrouwde ik dit 'geval' al meteen.

De letter-opdruk met technische gegevens was opvallend rommelig aangebracht en ook het gewicht was wel erg laag als je nagaat dat er (volgens opdruk) 10 Watt geleverd kon worden.

Wat ook de aandacht trok was de slecht gemonteerde USB-aansluiting, die duidelijk scheef voor de uitsparing in de behuizing zat.

---

Laders vergeleken

Mijn zus bleek toevallig 2 originele Samsung laders in bezit te hebben.
Daardoor kon ik een goede vergelijking maken tussen de namaak en echte laders.

Op de foto hierboven valt vooral een belangrijk uiterlijk verschil op. De namaaklader heeft een 'deksel' aan de bovenkant dat over de rest van de behuizing valt, terwijl dit bij de Samsung-laders binnen de behuizing valt. Dat hoeft niets te betekenen, maar bij de namaak kreeg ik dat deksel er zonder moeite af. Van lijm of een lasnaad was geen sprake. Het erachter haken van een duimnagel was voldoende om het deksel te verwijderen.

De bedrukking viel, zoals ik al schreef, meteen op. Op de namaak-lader was dat rommelig en ook niet geheel dekkend, wat vooral in de CE-markering opviel.

Opvallende overeenkomsten waardoor dit echt alles weg heeft van namaak:

• het modelnummer op de namaak is deels identiek aan dat van de echte
• het serie-nummer op de namaak is volledig identiek kwa opmaak aan dat van de echte Samsung. Beide hebben dezelfde combinatie van letters en cijfers en de eerste twee letters en laatste 5 karakters (de schuine streep meegerekend) zijn zelfs gelijk.
• Het logo linksonder is écht opvallend (als je het weet). Het is het oude 'GOST' logo (In Cyrillisch: ГОСТ), een soort CE-markering van Russische oorsprong.
  Het is tegenwoordig een Euraziatische markering omdat er, naast Rusland, nog enkele andere landen gebruik van maken. Het logo is vervangen door het EAC logo zoals dat op de Samsung lader te zien is. Daar dit EAC-logo al een tijd gevoerd hoort te worden, (al ver voor de productiedatum van deze lader, voor zover die echt is) is het 'GOST' logo dus zonder meer vals.

Overigens vermoed ik dat de GOST-eisen weinig afwijken van die vereist voor een CE-markering en dat dit namaak-geval dus ook op technisch gebied zowel de CE- als GOST-markering ten onrechte draagt.

De lader openen

Zonder deze lader ooit te gebruiken werd 'ie meteen geopend. Na het verwijderen van het deksel was er zicht op de print.

Het printje was zo uit de behuizing te schuiven. Daarbij viel meteen de matige klemverbinding op.
In goedkope laders wordt nog wel eens draad gebruikt om van de stekkerpennen naar de print te gaan. Die draden zijn vaak zo dun dat ze als eerste verdampen bij kortsluiting.

In dit exemplaar is geen draad gebruikt, maar een klemverbinding waar je je vraagtekens bij kan zetten. Naast de genoemde matige klemkracht, zit er ook veel plastic tussen het opgeperste ringetje en daaraan gemonteerde klemveertje dat het printje ontmoet.

Als er niets op de print bezwijkt bij kortsluiting, zal de verbinding tussen stekkerpen en printje wel de zwakste schakel zijn. De behuizing werd vernield om deze foto te kunnen maken.

De print (en alles wat er mis mee is)

Het printje stelde, zoals ik verwachtte, weinig voor. Dat er geen zekering is, is niet opvallend. Die dingen kosten geld en ruimte op de print, dus wordt vaak voor een printspoor gekozen dat (hopelijk) verbrand bij sluiting en erger voorkomt.
In dit geval is zelfs dat niet aanwezig: bij een sluiting vermoed ik dat er een catastrofale steekvlam optreedt.

Er is ook geen enkele filtering tegen storing aanwezig: niet bij de ingang, maar ook niet aan de uitgang. Op de print zitten 2 akelig kleine diodes of zenerdiodes.

Vooral van het type direct links naast de trafo verwacht ik eigenlijk niet dat 'ie echt goed bedoeld is voor zijn functie en ook de kleine (vermoedelijk) zenerdiode rechts naast de USB-aansluiting oogt iel gezien de flinke stroom die deze lader zou moeten kunnen leveren.

De primaire elco (liggend) is van Chongx en dus meteen dubieus van kwaliteit, de kleinste elco (schuin gemonteerd) is van Huahong, ook een verdacht 'merk' en de elco rechts van de USB-poort van FMZ. Ook geen kwaliteitsproduct dus. Maar dat had ik ook niet verwacht.

Gezien het kleine formaat van de transformator, geloof ik niet dat deze lader de specificaties van 2 Ampère bij 5 Volt ooit zal hebben gehaald: dat is 10 Watt. Daarvoor is het brouwsel gewoon te klein. Als het wel zou lukken, verwacht ik een spoedige dood wegens veel te krap bemeten componenten en te weinig koeling.

Lucht en kruipweg: absoluut onvoldoende

Daarnaast valt de positie van de optocoupler op. Dit is een dubbelgeïsoleerd apparaat (volgens opschrift tenminste).
Tussen netspanning en laagspanning moet daarom een luchtweg aangehouden worden om overslag bij spanningspieken te voorkomen. Die luchtweg (6 millimeter) wordt echt niet gehaald, want direct naast de optocoupler zit de USB-aansluiting.

De condensator boven de USB-poort is echt een 'opvallende' verschijning. Niet omdat 'ie er zit, maar vanwege de soort. Deze condensator verzorgt een koppeling tussen primaire en secundaire zijde, om storing af te voeren en is gebruikelijk in schakelende voedingen.
Dat zou een speciale Y-klasse condensator moeten zijn, die uitvoerig getest worden op de gevolgen bij falen, omdat ze daarbij geen sluiting mogen veroorzaken, omdat er anders netspanning op de laagspanningskant komt te staan. Ook ontbranden is niet toegestaan.

Dergelijke condensatoren zijn blauw en vaak opvallend dik. Dit is een dun oranje exemplaar en de opdruk (102, 1 kV) geeft aan dat het een standaard keramische condensator van 1 nF is.
Levensgevaarlijk. Als deze doorslaat, komt er netspanning op de USB-aansluiting te staan.

Dat gaat ongemerkt voorbij als er te weinig stroom naar aarde loopt om de aardlekschakelaar aan te spreken én er geen andere componenten sneuvelen wat mogelijk meer ellende veroorzaakt waardoor (hopelijk) een zekering of automaat in de meterkast aangesproken wordt.

Dat gaat ook ongemerkt voorbij als je je telefoon niet aanraakt als deze geladen wordt. Maar zodra je 'm wel vastpakt is de kans groot dat je een (fatale) schok krijgt.

De onderkant is zo mogelijk nog droeviger. Het soldeerwerk is slecht, 1 pootje van het metalen huis van de USB-connector is zelfs helemaal niet gesoldeerd en echt nergens wordt de minimale kruipweg gehaald. De gele lijn is de scheiding tussen laag- en hoogspanning. Die is op het slechtste punt zo'n 0,65 millimeter, maar hele printsporen met netspanning lopen parallel aan die van de laagspanning.

De vraag is niet of er ooit overslag plaats zal vinden, maar wanneer.
Dat de print dan weer van glasvezel-epoxy is gemaakt, is opvallend. Printen van geperst papier doordrenkt met hars, zijn goedkoper. Dergelijke printen hebben het nadeel dat ze bij overslag over het algemeen een goed geleidend pad van koolstof laten ontstaan en er dus meer problemen optreden. Daar is bij deze print geen sprake van.

De transformator zelf zou ook nog een risico kunnen vormen. Het is geen zeldzaamheid dat in dit soort goedkope voedingen de isolatie van de transformator ook slecht is (en in hele ernstige gevallen zelfs afwezig is).

Ik heb de behuizing niet getest op brand-dovende werking, maar ik verwacht geen brandvertragend effect van het plastic als het wel tot harde kortsluiting zou komen.

Ik heb misschien zo'n lader. Wat nu?

Heb je een lader waar je aan twijfelt? Het belangrijkste is dat je 'm eerst uit het stopcontact haalt.
Daarna kun je enkele dingen nagaan om te onderzoeken of je met een goed en veilig product of ronduit onveilig product te maken hebt.
De locatie en prijs van je aankoop zal al iets bepalen, maar goedkope troep koop je tegenwoordig helaas ook gewoon in winkels waarvan je mag verwachten dat er beter op productveiligheid gelet wordt.

Naast locatie en prijs zijn er nog wat zaken om op te letten:

• Bedrukking: Op een goede lader is de bedrukking vaak haarscherp en recht aangebracht. Op het vervalste exemplaar was die rommelig en niet recht aangebracht. Uiteraard is een bedrukking met 'Simsung', 'Epple' of vergelijkbare 'merknaam' meteen verdacht
• Veiligheids-logo's en markeringen zijn bij namaak vaak vals: werkelijk iedereen kan 'CE' op zijn behuizing drukken zonder dat het product de eisen die daarvoor gelden ook daadwerkelijk haalt
• Behuizing. Een goede lader heeft een behuizing die solide aanvoelt en niet kraakt of knispert als je deze indrukt. Deze goedkope lader maakte krakende geluiden bij het indrukken, een teken dat er losse delen zijn
• Duurt het laden van je telefoon erg lang terwijl deze flink stroom kan leveren (volgens zijn opdruk)? Een te goedkope lader gaat proberen zoveel mogelijk stroom te leveren, maar zakt bij (bijvoorbeeld) een half Ampère al zover in dat de telefoon het laden beëindigt. Daardoor stijgt de spanning weer en begint het proces opnieuw
• Wordt de lader gloeiend heet? De meeste van dit soort laders zijn zo minimaal kwa opbouw dat de onderdelen het flink voor hun kiezen krijgen en dus enorm opwarmen. Een goede lader zal wel opwarmen, maar niet enorm heet worden.
• Je vindt niets als je het typenummer op internet intypt. Komt je typenummer voor op zwarte lijsten van controle-instanties, stop dan onmiddelijk met het gebruik!

Een belangrijke algemene tip: Laad je telefoon nooit onbeheerd op. Als het toch fout gaat, kun je er snel wat aan doen.
Laad je telefoon ook niet op in je bed. Bij een brand zal je matras een prima brandstof zijn.

Naar mijn mening is er best wat te zeggen voor trager opladen. Ik ben zelf nogal 'ouderwets' en niet constant verbonden met internet, waardoor mijn accu wel een paar dagen mee gaat.
Maar ik laad de accu liever in een uur of 10 op dan dat de accu in een paar uur volledig volgepompt wordt. Dat komt ook omdat de lader die ik gebruik gewoon niet meer stroom kan leveren dan 500 mA.

Nawoord

Het ergste aan dit soort goedkope troep is dat gewoon zeker is dat dit soort laders massaal in huis gehaald wordt via web-winkelen in China en andere landen, omdat het zo goedkoop is. Dat het credo 'u vraagt, wij draaien' daar heel normaal is en veiligheid niet op nummer 1 staat, gaat aan die mensen voorbij.
Dat betekent dus dat er potentieel vele levensgevaarlijke laders rondslingeren waarvan het gros geen idee heeft van de risico's.

---