23-4-08: 'Tot ziens incident' station Weesperpln; Chippen bij het GVB op 23 April 2008

Per 18 April heeft het GVB voor de OV-chipkaart het kilometertarief ingevoerd, wat mijn handen liet jeuken om de misstanden weer aan de kaak te stellen.

Op 22 April 2008 zat ik in de 102, op weg naar het station, waar de chipkaartlezer in de Arriva bus weer een leuke melding vertoonde.
"Boardcomputer Onbereikbaar" Toonde het schermpje in de Arriva-bus, waar het gehele systeem gelukkig nog niet werkt.
De datum klopt niet, het is vandaag de 22ste April, en de lezer houd het op 21 April, daarnaast is het 10 uur 's avonds, maar al deze fouten zullen wel ontstaan door het feit dat de boardcomputer onbereikbaar is.

Allereerst zal ik m'n kaart op moeten laden, want met de 38 cent die er nog op staat, na de saldo-verwoestende reis bij de NS in Rotterdam, ga ik niet ver komen, dus plaats ik meteen 10 euro bij op m'n kaart. Daarna pleeg ik een doorsteekje, om te kijken of dat nog gewoon zo gaat als het hoort.

Op Amsterdam CS is dat geen probleem, maar op Spaklerweg zal het straks hopeloos fout gaan (wat niet de eerste keer is)
Daarna check ik in, om in één keer door te reizen naar station Amstel, wat met een strippenkaart 92 cent zou kosten. Met mijn chipkaart ben ik 17 cent meer kwijt, en wordt er 1 euro en 9 cent van m'n kaart geschreven.

Ik maak me op voor een ritje van ongeveer 700 meter, en wanneer de metro zich in beweging zet en mijn blikveld langs de tweede automaat op station Amstel glijdt zie ik daar een groepje agenten staan, of nee, een groep agenten van een 'Veiligheidsteam Openbaar Vervoer' waarvan een van de 4 de chipkaart-automaat heerlijk blokkeert. Jammer dat ik daar mijn bonnetje niet heb geprint, had vast een leuke conversatie opgeleverd...

Op Spaklerweg check ik uit, en print weer een bonnetje. Nadat ik incheck, en een paar minuten later uitcheck, iets wat gewoon hoort te kunnen, komt het me duur te staan, want het systeem rekent 4 euro terwijl ik geen meter per metro afgelegd heb, en dit alles onder de vage melding op het schermpje van het poortje: 'Tot ziens incident'
Eerst denk ik dat ze lollig geweest zijn en de weinige reizigers met een chipkaart (en die ook gebruiken) incidentele reizigers zijn gaan noemen, en dat ook maar vermelden op het schermpje.

De saldolezer is echter onverbiddelijk: ik ben 4 euro armer, en nog leuker: op de bonnetjes is het niet terug te vinden dat ik zojuist een 'incidentiëel tot ziens' gepleegd heb. Weg geld, geen bewijs, wat een heerlijk systeem blijft dit toch, gadverdamme.

Inchecken lukt nu niet, waarom weet ik niet, want juist bij poortjes heb ik nog nooit problemen gehad binnen luttele seconden na het uitchecken weer in te checken, maar nu blijft het poortje 'u bent al in/uitgecheckt' melden, onder het uitstoten van een dubbele piep.
Nadat ik dan nog maar eens op de automaat ga uitvogelen of ik daar wat kan vinden, en daar natuurlijk geen verklaring kan vinden, probeer ik weer in te checken wat nu ineens wel lukt.
Maar omdat ik dat vreemde incidentiële tot ziens heb gehad, wordt me opnieuw het basistarief afhandig gemaakt, zonder dat ik daar zelf iets aan kan doen.

Op naar Van der Madeweg. Daar print ik weer een bonnetje, en zie dat m'n reis tussen Spaklerweg en Van der Madeweg mij 83 cent gekost heeft: 13 cent plus het basistarief (70 cent) waarvan dat laatste mij niet gerekend was als het systeem gewoon gedaan had waar het voor ontworpen was.

Ik stap op Weesperplein weer uit, en daar hou ik even een lunchpauze.
Wanneer ik wat loop te dolen op dit station, omdat ik van plan ben 2 minuten voor de overstaptijd verstrijkt weer in te checken om te kijken of dat wel goed gaat, kom ik bij het poortje terecht voor de lift bij spoor 1, dat bewaakt wordt door een controleur.

Kan ik mooi even een foto maken, dan heeft dit artikel tenminste weer wat meer inhoud, of eigenlijk het gesprek afluisteren dat een mevrouw met de controleur voert.

De vrouw heeft vragen over de chipkaart, en vraagt of dat ding zoveel voordelen bied.
Onder andere de vraag of ze meer moet betalen als ze boodschappen doet, en dan nu, met de strippenkaart gewoon retour kan op haar strippenkaart.
"Ja, dat kan niet meer straks, maar de prijs per kilometer blijft gewoon 10 cent als u teruggaat."
Dat laatste klinkt mij echt in de oren om er gewoon om heen te lullen, en dus gewoon niet glashard te zeggen dat het duurder wordt, want dat de prijs per kilometer (hopelijk) hetzelfde blijft is niet hetzelfde als zeggen: dan betaalt u gewoon weer, alleen dan geen basistarief, zolang u maar binnen de 35 minuten weer instapt.

Overigens zegt de controleur ook nog even dat het hele kraakgebeuren echt niet zo erg is:"Maar dat kraakgebeuren valt wel mee hoor, ze kunnen niet bij je bankgegevens enzo, alleen bij je saldo."
"Dat is toch het hele probleem?" Zeg ik nog, waarop een vaag verhaal volgt, in ieder geval het feit dat 'de reiziger' gecompenseerd wordt wanneer er iemand aan de haal gaat met het saldo van iemand anders.

Terwijl ik me nog wat in het gesprek meng komt een vrouw met haar fiets aan de hand aanlopen, en onderbreekt de controleur het gesprek even.
"Ja uh hallo, ik ben vergeten uit te loggen, is dat erg?"
"Ja, dan heeft u een probleem," zegt de controleur luchtig.
"Wat gebeurt er dan precies?"
"Dan bent u geld kwijt."
"Oh ok, ja, toen zei zo'n mannetje dat ik een print moest maken, waar kan ik dat doen?"

De controleur wijst naar 1 van de 2 automaten die op station Weesperplein te vinden zijn, waarna ik mijn vraag maar stel omtrent het 'Tot ziens incident' op station Spaklerweg.
"Ja dan heb je niet ingecheckt," zegt hij vrijwel direct.
"Ik heb wel ingecheckt," zeg ik stellig, ik was er zelf bij, en het staat zelfs op band.

Er volgt een verhaal dat ik niet onthouden heb, maar het zal er vast wel weer op neergekomen zijn dat ik de fout gemaakt heb, en dat het niet aan het systeem lag.

Ik wil eigenlijk in gaan checken, maar de vrouw met de fiets is de automaat aan het afzoeken waar ze haar chipkaart in moet stoppen om een bonnetje te printen.
Wanneer ik kort uitleg geef, en het bonnetje in het bakje komt rollen, trekt ze het eruit.
"Uh ja, maar uh, hoe moet ik dit nu lezen?" Stamelt ze.
Ik leg het kort uit, en waarschuw ook dat het regelmatig voorkomt dat transacties die als laatste gepleegd zijn ineens onderaan het bonnetje komen te staan in plaats van bovenaan.
"Maar er staan bij sommige stations helemaal geen kosten bij," zegt ze geïrriteerd, iets wat inderdaad klopt: de 4 euro 'instapborg' kan je de ene keer wel terugvinden op het bonnetje, maar de andere keer niet (ik heb overigens de ervaring dat het vaker niet dan wel vermeldt wordt)
"Ja, maar dat is een duidelijker systeem, daar moet u zelf achterkomen," zeg ik op zeer sarcastische toon, achteraf heb ik het idee dat het te gemeend klonk, maar daar doe ik nu toch niets meer aan.
"Nou, ik ga dit lekker thuis uitzoeken, want daar heb ik nu geen tijd voor," zegt mevrouw-met-fiets waarna ze haar weg vervolgd. Tja, het is ook niet makkelijk om die bonnetjes te lezen, en de stations worden ook afgekort, zoals bij station Weesperplein, waarbij men de klinkers van 'plein' maar weggelaten heeft. Ik kijk naar het poortje bij de lift, de controleur is ineens verdwenen... vast geschrokken van al dat OV-chipkaart-leed.

Hiernaast het 'gewraakte' bonnetje, dat mijn reisverleden vertelt nadat ik uitgestapt ben op Van der Madeweg:

Ik besluit op metrostation CS aan te gaan, en daar een claimformulier te regelen. Wanneer ik echter in wil gaan checken zie ik dat er op station Weesperplein ook een kantoortje zit, dus haal ik daar maar een formulier.
Ik vraag om het (voor mij) inmiddels overbekende formulier, en een envelop om het formulier in terug te sturen.
Dat ik het formulier bijna onder de glazen afscheiding kan pakken vraagt ze waar ik het formulier voor nodig heb.
Even ben ik met stomheid geslagen. Waar ik het formulier voor nodig heb? WAT DENKT U ZELF!? Heb ik bijna de neiging om tegen haar te schreeuwen.
"Eh nou, om m'n geld terug te vragen?" Zeg ik met een kop die duidelijk moet maken dat ze niet zo moeilijk moeten doen.

"Ja, want normaal doen we dit niet, dan doen we eerst onderzoek en dan krijgt u uw geld pas terug." "Nou, ik doe het altijd al zo, dus ik zie het probleem niet," Zeg ik, waarna er weer een verhaal volgt dat ik niet onthouden heb.

Goed, op CS aan. De overstaptijd is nog lang niet verstreken, maar dat komt door een kort uitstapje naar spoor 1, waardoor ik weer 35 minuten extra de tijd heb gekregen om over te stappen. Eerst denk ik dat ik daarmee mijn overstaprecht verspeel, want in het verleden betekende op hetzelfde station in en uitchecken na uitchecken van een rit het verliezen van je overstaprecht, maar nu zal blijken dat bij het inchecken voor de rit naar A'dam CS ik nog steeds een overstap maak, en dus geen basistarief betaal.

Ik onderbreek nog even m'n reis op station Nieuwmarkt, waarna ik dan toch echt naar Amsterdam Centraal ga.
Daar check ik uit, maar loop kort daarna terug, omdat ik nog een claimformulier moet hebben.
Aan de andere kant gekomen stap ik het kantoortje binnen, waar een bekende zit, tenminste, de betreffende mevrouw kom ik daar wel vaker tegen, en vooral het feit dat wij een redelijk beruchte tweeling zijn rondom de OV-chipkaart stimuleert waarschijnlijk het vermogen ons gezicht te onthouden.

Een kort gesprek over het feit waarom ik tegen de chipkaart ben, dat met koeienletters op de achterkant van m'n klembord te lezen is, komt het over de Hoeksche Lijn bij de NS te praten, waar een rampzalige reis mij 10,10 koste. De NS schijnt rampzalig te zijn wat geld terugkrijgen, en wat dat betreft kan ik niet anders dan haar gelijk geven over het feit dat het GVB een goede afhandeling van dergelijke zaken kent.

Ze attendeert me nog op een nieuw foldertje, waarvan ik eerst zeg dat ik die mogelijk al heb (ik verzamel die dingen bijna) maar deze heb ik inderdaad nog niet, en is slechts een paar dagen oud.
"OV-chipkaart. De stand van zaken." Staat er met grote letters op de voorkant, het foldertje had beter kunnen heten: OV-chipkaart, dingen die u al wist, en die u nu nog een keer verteld worden.
Pappen en nathouden, zo werkt dat in dit kabinet, want ik kan mij niet aan de illusie onttrekken dat het kabinet een stevige vinger in de pap heeft bij het opstellen van dat foldertje.

De laatste 4 nummers...

Wat staat er in? Nou, precies wat ik hierboven zei, eigenlijk niets nieuws: er wordt maar weer even gemeld dat de ov-chipkaart een gigantische operatie is, en dat er 'kinderziektes' zijn (Die duren al een jaar of 2 inmiddels) en dat de invoering omzichtig moet gebeuren.
Verder wordt voor de zoveelste keer verteld hoe je met dat ding moet reizen, iets dat in alle andere foldertjes al voorbijgekomen is, hoe je je kaart op moet laden, hoe slim, veilig, makkelijk en eerlijk dat systeem is. Het enige nieuws dat ik kan vinden is het nieuws over de tarieven, dat het tarief voor de chipkaart per 18 April op het kilometertarief overgegaan is. Dat dat voor sommige reizigers duurder wordt zetten ze er niet op mijn manier in: 'Dat is eerlijker dan betalen per zone. Voor sommige reizigers pakt dit gunstiger uit dan voor andere reizigers."

Zo werkt het: zet erbij dat het eerlijker is dan het voorgaande systeem en de meeste mensen zullen waarschijnlijk niet eens verder lezen (om het maar niet te hebben over het feit dat het grootste gedeelte die belachelijke kaart keihard links laat liggen, en dat foldertje dus waarschijnlijk ook niet meeneemt.

Sorry, maar zo gek ben ik niet, maar het geeft maar weer duidelijk aan dat de reiziger er weer voor op mag draaien (en dan bedoel ik niet het feit dat ik mogelijk mijn geld niet terugkrijg, maar meer dat de reiziger
de dupe is van het systeem)

Chipkaartlezer in Connexxion bus te Zaandam

Wat hebben deze 7 ritjes mij gekost? Nou, als je alles bij elkaar optelt 6,60, voor de vergelijking met de strippenkaart heb ik de 4 euro instapborg die me afhandig is gemaakt op station Spaklerweg maar weggelaten.
Blijft er 2,60 over. Met een 15 strippenkaart had hetzelfde rondreizen met de metro mij slechts 1,38 gekost, de waarde van 3 strippen, maar laat ik hierbij niet vergeten dat het rondreizen mij niet binnen 1 uur was gelukt, en ik dus bij had moeten stempelen, daarbij weer niet vergetende dat ik met een strippenkaart niet steeds tijd uit moest trekken om een bonnetje te printen, en vooral niet had hoeven wachten om weer de metro in te stappen, omdat een overstap plegen minstens 2 minuten in beslag neemt (zo niet langer, als het systeem het in de bol krijgt)
Zou ik echter direct van Amsterdam CS naar Van der Madeweg en weer terug gereisd zijn naar CS, dan had ik het mogelijk wel binnen de geldigheidsduur van 3 strippen (1 uur) gehaald.
Een verhoging van bijna 88,5 %
Als ik het basistarief dat me gerekend werd op station Spaklerweg weglaat komt het eindbedrag voor de chipkaart op 1,90 (2,60 - 0,70) wat een verhoging van alsnog 37% procent inhoudt.

Een stevige verhoging, en het is echt niet de enige verhoging, een voorbeeld:
Stel dat iemand van station Amstel, naar station Westwijk moet.
Men neme metro 51, en stempelt 3 strippen af, voor het reizen in zone 5714 en 5724, plus de basisstrip.
Dit kost met een 15 strippenkaart 1,38.
Met de chipkaart ben je, op basis van 'saldoreis' 2,22 kwijt. Een verhoging van 60 %, zelfs bij een overstap, waarbij het basistarief van 70 cent vervalt, is de verhoging 10 %, want de chipkaartprijs bedraagt dan 1,52.

Een ander voorbeeld:
Van station Spaklerweg naar station Gaasperplas: dit is de enige reis die net zoveel kost met de strippenkaart als met de chipkaart.
Daar staat wel tegenover dat je voor 3 strippen onbeperkt verder mag reizen binnen de geldigheidsperiode, terwijl je met de chipkaart gewoon weer betaalt voor de kilometers die je maakt, en alleen het basistarief vervalt.
Een retourtje binnen de geldigheidsduur van de strippenkaart kost je dan ook maar 1,38.
Wanneer je met de chipkaart echter weer teruggaat, betaal je 2,06. Waar dan weer tegenover staat dat je met de chipkaart bijna een half uur korter de tijd hebt om een overstap te plegen, in vergelijking met de strippenkaart.

Van station Bijlmer naar station Gein kost met de chipkaart 18 cent meer dan met de strippenkaart.

Ok, bovenstaande berekeningen zijn slechts een voorbeeld, ik heb totaal geen inzicht in de reizigersstromen op de verschillende metrolijnen in Amsterdam, iets dat ik niet wil ook overigens.

Een groepje 'fractiespecialisten' dat begin mei (of eerder, dat weet ik niet) in Londen was om daar te praten over de Oyster Card, kwam daar, als we de nieuwsberichten moeten geloven, verbijsterd van terug.
"De man op de straat begrijpt niets van de commotie. Waar maken jullie je druk om, zeggen ze ons."
Ik weet niet hoe het met u zit, maar Londenaren vinden het blijkbaar niet zo'n probleem dat iemand anders er met jou geld vandoor gaat, maar je kan je misschien wel afvragen of de beveiliging daar misschien toch beter geregeld is dan hier, en het risico van 'saldodiefstal' een stuk kleiner is.

Bij het woord 'fractiespecialisten' frons ik al m'n wenkbrauwen, dat woord zal vast niet slaan op het onderwerp waarvoor de 'fractiespecialisten afreisden naar Londen, want ze zijn er nog steeds heilig van overtuigd dat die kaart verder uitgerold moet worden.

Dat deed mij besluiten eens opzoek te gaan naar informatie over de Oyster card.
Vrijwel meteen vallen me significante verschillen op tussen de OV-chipkaart en de Oyster card: De laatste berekent elke dag de goedkoopste prijs, dat moet je dan wel zelf in de gaten houden of dat ook echt gebeurt, maar een dergelijke belofte heb ik voor de OV-chipkaart nog nooit gelezen, en daarnaast wordt het teveel betaalde geld direct terugbetaald als blijkt dat toch niet de goedkoopste reis berekent is.

Daarnaast is het op saldo reizen totaal verschillend in vergelijking met onze Lage Landen.
Enkele reizen met de Oyster card zijn vrijwel altijd goedkoper dan papieren kaartjes.
Van alle reizen die je maakt wordt voor de hele dag de goedkoopste prijs berekent, dat zie ik in Nederland niet gebeuren.

Tja... ik kan er kort en lang over schrijven, maar die chipkaart is gewoon een verschrikkelijk onding, doet niet waar hij voor gemaakt is, zal dat vast ook nooit goed gaan doen, is onhandig, zal dat ook wel blijven, het gebruiksgemak is ver te zoeken, en ook dat zal wel zo blijven, de betalings-geschiedenis is zwaar onoverzichtelijk, en ook dat zal wel zo blijven.

OV-chipkaart... hij zal vast wel weer blijven...